Hoa Kỳ là cường
quốc số một thế giới vì vậy lẽ dĩ nhiên là người đứng đầu quốc gia này – Tổng
thống Hoa Kỳ cũng luôn được coi là chính trị gia quyền lực nhất thế giới với những
quyết định có thể định đoạt sinh mệnh của cả triệu người hay tương lai của nhiều
đất nước. Sát cánh Tổng thống từ ngày tranh cử và về danh nghĩa vẫn là người
“dưới một người nhưng trên vạn người” trong hệ thống chính trị Mỹ là chức danh
Phó Tổng thống Hoa Kỳ. Tuy vậy trong lịch sử chính trị của nước Mỹ thì vị trí
này lại hiếm khi được các chính trị gia để mắt tới vì ngoài việc tham gia các sự
kiện mang tính ngoại giao hay giao tế với công chúng trong nước, Phó Tổng thống
gần như không có một quyền lực thực tế nào.
Nước Mỹ phải đợi
tới đời Tổng thống thứ 43 để được chứng kiến một vị Phó Tổng thống với tham vọng
làm thay đổi vị thế “bù nhìn” của “nhân vật số 2” này. Đó là Dick Cheney – Phó
Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ dưới thời Tổng thống George W. Bush. Tuy còn nhiều
thông tin sẽ còn lâu được chính quyền Hoa Kỳ giải mật, và có những sự thật sẽ
mãi mãi nằm ngoài tầm với của công chúng và báo chí, nhưng chỉ với những gì đã
được hé lộ ra ánh sáng, người ta cũng đã có thể khẳng định được rằng Dick
Cheney có thể được coi là Phó Tổng thống có quyền lực nhất trong lịch sử chính
trị Hoa Kỳ. Có thể kết luận như vậy là bởi không phải Tổng thống Bush, mà chính
Dick Cheney đã đưa ra những quyết sách lớn về mặt an ninh, ngoại giao, và pháp
lý của nước Mỹ trong những năm sau sự kiện khủng bố ngày 11 tháng 9. Đó là việc
kéo nước Mỹ vào hai cuộc chiến tàn khốc, hao người tốn của, và cho đến tận ngày
hôm nay vẫn chưa thực sự ngã ngũ tại Iraq và Afghanistan, đó là những chính
sách gây tranh cãi trong việc tra tấn và bắt cóc trái phép các nghi phạm khủng
bố, đó là các biện pháp “lách luật” để Tổng thống và Phó Tổng thống có quyền lực
vượt ngoài tầm kiểm soát của Quốc hội Hoa Kỳ. Tất nhiên để leo lên được đỉnh
cao quyền lực mà chưa vị Phó Tổng thống nào từng có được như vậy, Dick Cheney
cũng tạo cho mình rất nhiều kẻ thù, gây ra nhiều bê bối, và rời ghế sau 8 năm với
tỉ lệ ủng hộ thấp kỉ lục trong công chúng Mỹ.
The Vice – tác
phẩm điện ảnh mới nhất của đạo diễn Adam McKay chính là bộ phim tiểu sử đầu
tiên mô tả cuộc đời đầy biến động và cực kì đặc sắc của Dick Cheney (Christian
Bale) từ những ngày chỉ còn là một anh thợ kéo đường dây điện ở xứ Wyoming hẻo
lánh đầu thập niên 1960 cho tới khi vị Phó Tổng thống đã rời khỏi đỉnh cao quyền
lực để quay về với vợ - bà Lynne Vincent Cheney (Amy Adams) và hai cô con gái
Mary (Alison Pill) và Liz Cheney (Lily Rabe). Thông qua chặng đường dài đằng đẵng
suốt ba thập niên để leo lên tới vị trí Phó Tổng thống Hoa Kỳ của Dick Cheney,
đạo diễn McKay – người đồng thời cũng là tác giả kịch bản của bộ phim cũng giới
thiệu với công chúng những ngó ngách hiếm người biết tới của chính trường Mỹ và
nhất là gương mặt, tính cách của những chính trị gia cùng thời với Dick Cheney
– những người nắm vận mệnh nước Mỹ trong suốt những năm đầu thế kỷ 21 như Tổng
thống George W. Bush (Sam Rockwell), bộ trưởng quốc phòng Donald Rumsfeld (Steve
Carell), bộ trưởng ngoại giao Colin Powell (Tyler Perry), hay thứ trưởng quốc
phòng và sau này là chủ tịch Ngân hàng thế giới Paul Wolfowitz (Eddie Marsan).
Christian Bale
không phải là một cái tên xa lạ với những người yêu điện ảnh. Không chỉ nổi
danh qua vai diễn Người Dơi trong bộ ba phim cực kì thành công cả về mặt doanh
thu và nghệ thuật về siêu anh hùng của bóng đêm này của đạo diễn Christopher
Nolan, Bale còn có tiếng là một diễn viên luôn hết mình trong bất cứ vai diễn
nào. Anh giảm cân hết mức để vào vai anh thợ máy mắc chứng mất ngủ Trevor
Reznik trong The Machinist (2004) để rồi chỉ trong 6 tháng tăng thêm 45 kg để
hoá thân thành Người Dơi cuồn cuộn cơ bắp trong Batman Begins (2005). Tới năm
2010 Bale lại một lần nữa tự giảm 14 kg để biến thành tay võ sĩ quyền anh Dicky
Eklund trong The Fighter – vai diễn đem lại cho nam diễn viên sinh tại Anh quốc
này tượng vàng Oscar đầu tiên ở hạng mục Vai nam phụ xuất sắc nhất. Và tất
nhiên, khi đã được Adam McKay giao trọng trách đưa hình ảnh vị Phó Tổng thống bệ
vệ, luôn bị ám ảnh bởi trái tim ốm yếu Dick Cheney, Christian Bale lại một lần
nữa hy sinh vẻ ngoài hào hoa, góc cạnh của một ngôi sao điện ảnh để tăng thêm
vài chục cân cho phù hợp với hình ảnh một chính trị gia thừa lọc lõi, thiếu sức
khoẻ. Mọi nỗ lực của Bale có lẽ sẽ được khán giả đón nhận nhiệt liệt, vì nếu
không nói trước chắc hẳn ít ai nhận ra rằng diễn viên thủ vai Dick Cheney lại
chính là nam diễn viên nổi tiếng vì vẻ ngoài cuốn hút Christian Bale. Và quan
trọng hơn thế, Bale thực sự đã thể hiện được sự thâm trầm, tính toán của một
tay chơi thượng hạng trong ván bài chính trị kéo dài hàng chục năm như Dick
Cheney. Thủ vai một nhân vật nổi tiếng, được công chúng biết tên, biết mặt đã
khó, thủ vai một chính trị gia nổi tiếng bị không ít người căm ghét đến tận
xương tuỷ nhưng lại hiếm khi bộc lộ cảm xúc, quan điểm như Dick Cheney lại là một
nhiệm vụ còn khó khăn gấp bội. Cứ nhìn cái cách Christian Bale thể hiện một
Dick Cheney kìm kén cảm xúc vui mừng khi có được góc văn phòng đầu tiên trong một
căn buồng không có cửa sổ của Nhà Trắng, hay khi tay chính trị gia ở ẩn này nhận
ra cơ hội nghìn năm có một để leo lên nấc thang cuối cùng của quyền lực khi được
viên thống đốc ngờ ngệch George W. Bush mời vào liên danh tranh cử, người xem sẽ
cảm nhận được ngay rằng họ đang được chứng kiến một chính trị gia đúng nghĩa
gian hùng gặp thời, một chính trị gia tuy chỉ đứng sau màn chấp chính nhưng sẽ
làm thay đổi hẳn bộ mặt của nước Mỹ hiện đại. Quan trọng hơn thế, Bale còn đem
tới cho khán giả một hình ảnh Dick Cheney ba chiều với đủ cung bậc cảm xúc rất
con người từ căm hận những kẻ khủng bố đã khiến nước Mỹ phải hứng chịu cuộc tấn
công ngày 11 tháng 9 năm 2001, cho tới tình yêu thương vô bờ bến dành cho vợ và
cô con gái Mary vốn là một phụ nữ đồng tính “sinh nhầm” trong một gia đình
chính trị bảo thủ truyền thống của Đảng Cộng hoà với “sứ mệnh” phải đối hôn
nhân đồng giới. Đây là một khía cạnh hết sức quan trọng của The Vice và cũng
thể hiện tài năng diễn xuất tuyệt đỉnh của Christian Bale vì những chính trị
gia “bị ghét” như Bush hay Cheney thường chỉ xuất hiện trên báo chí, truyền
hình, hay thậm chí là các bộ phim điện ảnh như W (2008) của đạo diễn Oliver
Stone với một hình ảnh châm biếm, méo mó, thể hiện sự căm ghét rõ ràng của các
nhà báo, của giới làm phim đối với những người bị coi là phải chịu trách nhiệm
cho sự sa lầy của Hoa Kỳ ở Iraq và Afghanistan.
Đứng đằng sau một
người đàn ông thành công luôn là một người phụ nữ biết hy sinh vì chồng, biết động
viên chồng trong những giờ phút khó khăn nhất. Với một chính trị gia xuất thân
không có “chống lưng”, lại chịu nhiều vấn đề về tim mạch từ khi còn tuổi trẻ
như Dick Cheney, thì một người vợ thông minh, sẵn sàng chia sẻ, chăm lo cho chồng
mọi nơi, mọi lúc lại càng là yếu tố không thể thiếu cho một sự nghiệp thành đạt.
Và qua sự thể hiện xuất sắc của Amy Adams, nhân vật Lynne Vincent Cheney đã thực
sự chinh phục được khán giả không chỉ vì sự hy sinh bà dành cho chồng trong suốt
hơn nửa thế kỉ bên nhau, mà còn vì chính bộ óc tinh anh, lọc lõi của Lynne
Cheney trong nhiều giai đoạn mới chính là nhân tố chính tạo nên các bước nhảy vọt
trong cuộc đời và sự nghiệp của Dick Cheney. Tương tự như Christian Bale, trước The Vice Amy Adams đã có nhiều vai diễn thành công trong Junebug (2005), Enchanted (2007), American Hustle (2013) hay gần đây là Arrival (2016). Nhưng
hiếm khi nào Amy Adams được giao một vai có nhiều bộ mặt đa dạng như vai Lynne
Cheney, khi cô vừa phải thể hiện hình ảnh của một bà-vợ-chính-trị-gia mạnh mẽ,
tham vọng bên chồng trong các cuộc đua tranh cử, vừa phải truyền tải được tình
yêu thương chân thành giúp gắn kết hai vợ chồng qua cả những thời điểm thành
công và khoảng trầm lặng lẽ trong sự nghiệp của Dick Cheney. Amy Adams đã thành
công trong cả hai khía cạnh ấy, bởi một trong những cảnh xuất sắc và giá trị nhất
của The Vice chính là khi Lynne Cheney ôm lấy chồng để đọc lại những câu thoại
trác tuyệt của Shakespeare trong The Winter’s Tale với chất giọng ấm áp yêu
thương nhưng không giấu nổi nỗi lo âu cho Dick Cheney trước lựa chọn quyết định
– có nên hỗ trợ tay Thống đốc “bất tài” George W. Bush ra tranh cử tổng thống
Hoa Kỳ hay không.
Sự xuất sắc vượt
trội của Christian Bale và Amy Adams có lẽ đã phần nào làm lu mờ diễn xuất của
các diễn viên phụ trong phim. Ngoại trừ Steve Carell trong vai Donald Rumsfeld
và Sam Rockwell trong vai George W. Bush, các khuôn mặt còn lại trong The
Vice không để lại nhiều ấn tượng, một phần khác cũng là vì chất hài của bộ
phim này đã cản trở họ diễn cho ra chất các chính trị gia từng một thời khuấy đảo
chính trường Mỹ. Tuy vừa đạt được thành công vang dội với bộ phim chính kịch lấy
đề tài giới tài chính Hoa Kỳ The Big Short (2015), Adam McKay trước hết vẫn
được biết tới qua các bộ phim hài châm biếm do ông đạo diễn như Anchorman: The
Legend of Ron Burgundy (2004) và Anchorman 2: The Legend Continues (2013),
hay The Other Guys (2010). Có lẽ vì vậy mà The Vice có thể coi là một nỗ lực
của McKay trong việc trộn lẫn chất hài đặc trưng của ông với đề tài chính trị
nghiêm túc về một nhân vật hiếm ai có thể tìm thấy chút gì hài hước như Dick
Cheney. Tuy nhiên, nếu so với sự thành công trong việc nhắm được đúng Bale và
Adams cho hai vai đinh của phim, thì The Vice lại khiến khán giả có cảm giác
đang xem một tác phẩm được biên tập khá gượng gạo, thiếu sự kết nối giữa các
phân đoạn, và bị lỡ cỡ về mặt thể loại. Có rất nhiều chi tiết châm biếm, nhưng
khó lòng có thể coi The Vice là một tác phẩm hài châm biếm khi các nhân vật
trong phim, ngoại trừ vai George W. Bush do Sam Rockwell thể hiện xuất sắc dù
không có nhiều thời lượng lên hình, đều được xây dựng một cách nghiêm túc trong
nỗ lực trung thành tối đa với các sự kiện và nhân vật lịch sử có thật của Adam
McKay. Nhưng cũng khó lòng xếp The Vice vào hàng ngũ một phim chính kịch
thành công khi tác phẩm này gần như được thực hiện với phong cách tài liệu kiểu Fahrenheit 9/11 (2004) của đạo diễn gây nhiều tranh cãi Michael Moore với chất
chính trị, chỉ trích chính quyền đậm nét thay vì tập trung mô tả sự phát triển
về mặt tính cách, quan hệ của Dick Cheney và những nhân vật xoay quanh ông ta. Chất
chính trị, chỉ trích chính quyền quá đậm đặc của phim cho đến tận những giây cuối
cùng có lẽ sẽ khiến The Vice mất đi nhiều khán giả, bởi nếu cần một phim tài
liệu nói về những bê bối của chính quyền George W. Bush họ đã có Fahrenheit
9/11, họ đã có No End in Sight (2007), một tác phẩm điện ảnh nữa chỉ nhấn
nhá lại những đề tài đã cũ như vậy có lẽ là không thực sự cần thiết.
Vượt trội về mặt diễn
xuất, nhưng gây tranh cãi về chất lượng nội dung, thật khó để có thể xếp The
Vice lên trên The Big Short – tác phẩm được đánh giá cao nhất trong sự nghiệp
của Adam McKay cho đến thời điểm hiện tại. Nhưng liệu The Vice có thực sự là
tác phẩm “không cần thiết” như một số khán giả và nhà phê bình đánh giá? Có lẽ
là không. Bởi trong thời điểm chính quyền Mỹ vẫn đang toan tính can thiệp vào
công việc nội bộ của các quốc gia khác, người dân Mỹ cần được nhắc nhớ lại một
bài học đắt giá về sự sa lầy của Hoa Kỳ ở Iraq và Afghanistan. Bởi trong thời
điểm nhiều chính trị gia dân tuý, chỉ biết tính toán cho những mục đích của cá
nhân thay vì nhìn vào bức tranh chung của đất nước, của thế giới, thì công
chúng Hoa Kỳ lại cần phải nhìn lại con đường đi tới quyền lực tuyệt đối của
Dick Cheney và những hậu quả lâu dài mà chính trị gia này để lại cho nước Mỹ. Trong
bối cảnh này, The Vice xứng đáng là một bộ phim tiểu sử đáng xem, đáng suy ngẫm
về một nhân vật ít người yêu, lắm kẻ ghét, nhưng đã là một phần không thể thiếu
của lịch sử nước Mỹ hiện đại.
======
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire