Võ Hiệp (2011)

Võ Hiệp bắt đầu với khung cảnh thanh bình tuyệt đẹp của thôn Lưu Gia xứ Vân Nam xa xôi, tại đó Lưu Kim Hỉ (Chân Tử Đan), một anh thợ làm giấy chất phác, sống bình dị, hạnh phúc bên người vợ A Ngọc (Thang Duy) và hai đứa con trai ngoan ngoãn, kháu khỉnh. Nhưng mặt nước phẳng lặng Vân Nam nhanh chóng bị xáo trộn bởi sự xuất hiện của hai gã thổ phỉ táo tợn định lợi dụng sự hiền lành của người dân miền biên cương để cướp bóc. Cực chẳng đã, Lưu Kim Hỉ phải lao vào vật lộn với bọn cướp theo đúng cái kiểu chất phác nông dân của anh, và nhờ may mắn "trên trời rơi xuống", cả hai tên thổ phỉ, bằng cách này hay cách khác, đã lăn ra chết trong cuộc vật lộn. Và còn ngạc nhiên hơn khi người ta phát hiện ra rằng một trong hai tên thổ phỉ bị Lưu Kim Hỉ "nhỡ tay" đánh chết là Diêm Đông Sinh, một trong những tên tội phạm bị truy nã gắt gao nhất nước, gã này nổi tiếng vì công phu cao cường và ngón đòn hết sức tàn độc.

Sự "tình cờ" của Lưu Kim Hỉ không qua được mắt của Từ Bách Cửu (Takeshi Kaneshiro), thám tử (bộ khoái) của chính phủ và là một chuyên gia pháp y giàu kinh nghiệm với con mắt tinh tường và trí tưởng tượng ngoại hạng. Bằng óc quan sát và trí tưởng tượng của mình, Từ Bách Cửu đã đưa ra một bức tranh khác hoàn toàn về cuộc vật lộn giữa Lưu Kim Hỉ và hai tên thổ phỉ, trong đó chính Lưu Kim Hỉ đã chủ động, bằng công phu tuyệt đỉnh, đưa hai tên cướp đến chỗ chết. Không dừng lại ở đó, Từ Bách Cửu còn cho rằng Lưu Kim Hỉ ... không phải là Lưu Kim Hỉ, anh chàng nông dân chất phác chỉ là cái lốt bên ngoài của tên tội phạm khét tiếng có tên Đường Long, nhân vật số hai của Thất Thập Nhị Địa Sát, một hội kín từ lâu đã là nỗi khiếp sợ của dân lành.

Tất nhiên Lưu Kim Hỉ phủ nhận những suy đoán của Từ Bách Cửu, anh một mực khẳng định mình chỉ là một nông dân Vân Nam không biết võ, và rằng việc hai tên cướp kia lăn ra chết hoàn toàn là do anh gặp may chứ chẳng phải vì ngón đòn đặc biệt nào cả. Nhưng một khi đã dính tới cái tên Đường Long, cuộc sống của gia đình Lưu Kim Hỉ không bao giờ còn có thể như trước, đặc biệt là khi Bang chủ Thất Thập Nhị Địa Sát (Vương Vũ) và vợ ông ta Thập Tam Nương (Huệ Anh Hồng) đã đánh hơi thấy chuyện này. Giờ đây số phận của A Ngọc, của hai cậu con trai, và của cả thôn Lưu Gia, đã được đặt hết vào tay của Lưu Kim Hỉ, liệu anh có phải là một cao thủ thực sự, một Võ Hiệp thực sự để có thể cứu được tính mạng của những người thân yêu khỏi sự tàn độc của bang Thất Thập Nhị Địa Sát?

Có thể nói Võ Hiệp là bộ phim võ hiệp (wuxia) "thực sự" đầu tiên của Trần Khả Tân, vì bộ phim trước đó của ông - Đầu Danh Trạng, dù có sự tham gia của siêu sao (một thời) phim võ hiệp Lý Liên Kiệt, vẫn nghiêng về hướng phim chiến tranh sử thi nhiều hơn. Ngay ở tác phẩm "đầu tay" này, Trần Khả Tân đã chứng minh được khả năng sáng tạo tuyệt vời của ông trong việc kết hợp một cốt truyện võ hiệp "kinh điển" với những góc quay đẹp và tông màu ấm rất "Trần Khả Tân", và tất nhiên cả những chi tiết về khoa học pháp y cực kì hiện đại. Về mặt cốt truyện và tạo dựng nhân vật, Võ Hiệp không có sáng tạo nào đáng chú ý so với những mô-típ "kinh điển" của phim võ hiệp Hồng Kông, người xem-nếu đã hâm mộ võ hiệp Hồng Kông, chắc chắn sẽ nhận ra nhiều nét tương tự với những bộ phim "vang bóng một thời" như Độc tí đao (Độc thủ đại hiệp) hay Đao của Từ Khắc (mô-típ của Võ Hiệp còn có thể thấy ở Hollywood, đặc biệt là qua A History of Violence của David Cronenberg). Nhưng tương tự với cách Đỗ Kỳ Phong làm cho dòng phim hành động Hồng Kông, Trần Khả Tân đã trau chuốt và cách điệu hóa (stylise) cái cốt truyện truyền thống đó bằng những cảnh quay tuyệt đẹp - đại cảnh rộng, thoáng và cực kì giàu sắc màu (Vân Nam trong Võ Hiệp hiện lên đẹp hơn nhiều so với Hoắc Nguyên Giáp), cận cảnh, nhất là các cảnh giao đấu, được dàn dựng kĩ lưỡng và quay cẩn thận, mang lại cho người xem cảm giác "thật" vốn hiếm gặp trong những phim võ hiệp lạm dụng quá nhiều CGI trong thời gian gần đây. Đặc biệt những cảnh giao đấu trong phim dù ít nhưng đều đánh dấu những bước ngoặt chính của cốt truyện thay vì chỉ diễn ra một cách "vô thưởng vô phạt" để "thể hiện" trình độ của các nhân vật (và diễn viên) trong phim (điều mà phim có sự tham gia của Chân Tử Đan rất hay gặp phải). Tất nhiên ở đây cũng phải dành lời khen cho Chân Tử Đan, chỉ đạo võ thuật của phim, tôi đặc biệt thích cảnh chạy đuổi trên nóc những ngồi nhà kề vách núi Vân Nam "kiểu Bourne" do Chân Tử Đan dàn dựng, một pha rượt đuổi được "nâng tầm" hẳn so pha rượt đuổi kiểu tương tự trong Thập nguyệt vây thành. Việc lồng những kiến thức pháp y hiện đại vào phim võ hiệp không còn là điều mới - Từ Khắc (ông vua sáng tạo của điện ảnh Hồng Kông) đã mở đầu trong trào lưu này với Địch Nhân Kiệt năm ngoái, tuy nhiên những đánh giá pháp y của tay thám tử khác người Từ Bách Cửu trong Võ Hiệp tỏ ra ấn tượng, "hiện đại" và thu hút hơn nhiều lần. Xét một cách tổng thể, Võ Hiệp tuy không phải một bộ phim "lớn" về kinh phí, dàn diễn viên, bối cảnh như trào lưu chung của nhiều phim võ hiệp thời gian gần đây (Thập nguyệt vây thành, Địch Nhân Kiệt) nhưng lại được thực hiện chu đáo và mang lại ấn tượng cho người xem hơn nhiều lần (bất kể việc cốt truyện của phim tương đối dễ đoán, đặc biệt khi xét phim thuộc thể loại "trinh thám võ hiệp"). Hy vọng Nhất đại tông sư của Vương Gia Vệ sắp tới cũng sẽ tiếp nối được thành công này.

Một điểm đáng trân trọng nữa ở Võ Hiệp của Trần Khả Tân là ở việc bộ phim - đúng như cái tên của nó - đã nhắc nhớ và tỏ sự kính trọng đặc biệt tới dòng phim võ hiệp tinh tuyền của Hồng Kông. Vương Vũ và Huệ Anh Hồng - hai cái tên lớn của dòng phim này, được Trần Khả Tân mời vào hai vai quan trọng của phim, tuy thời lượng xuất hiện của họ trong phim không nhiều nhưng khi đã xuất hiện thì họ đều trở thành điểm nhấn của bộ phim, và nhắc nhớ khán giả rằng Hồng Kông đã từng có những diễn viên với uy lực diễn xuất lớn như vậy. Bên cạnh là sự tương đồng đáng chú ý của Võ Hiệp với Độc thủ đại hiệp và Đao - hai tuyệt phẩm của dòng phim võ hiệp Hồng Kông, Gilles Jacob quả thực đã rất tinh tường trong việc chọn Võ Hiệp để chiếu tại Liên hoan phim Cannes năm nay.

Một vài dòng về các diễn viên chính trong phim. Với Võ Hiệp, Chân Tử Đan một lần nữa chứng tỏ rằng ở Hồng Kông hiện nay, chỉ duy nhất có Chân là siêu sao phim võ hiệp thực sự. Tuy nhiên diễn xuất của Chân thì vẫn chưa tiến bộ nhiều, nhất là khi so sánh với Takeshi Kaneshiro, người đã thể hiện rất thành công vai Từ Bách Cửu - một con người dùng vỏ bọc khoa học và quái chiêu để che dấu sự hoang mang của một con người đang phải đứng giữa hai lựa chọn công lý/lẽ phải và nhân văn/tình người. Thang Duy trong phim không có nhiều đất diễn (và Thang diễn cũng chưa thực sự ấn tượng), nhưng chỉ từng ấy cũng đủ để cô chứng tỏ rằng mấy năm bị cấm diễn không làm vẻ đẹp và nét ấn tượng của cô bị phai nhòa.