Phim truyền hình một thời xưa cũ

Tự dưng muốn ghi lại mấy phim truyền hình của thời xưa cũ. Thực ra cũng không đến nỗi "xưa cũ" lắm nhưng ở thời buổi thông tin tràn ngập như hiện nay, một cái gì đó của tháng trước, của năm trước cũng đã trở thành cũ kĩ, và thêm mấy năm là đã kịp trở thành thứ gì đó retro rồi. Một lý do nữa khiến tôi nhớ lại những bộ phim cũ là vì vào cái thời "ti vi là tất cả" ấy, văn hóa đồng nghĩa với những bộ phim truyền hình được chiếu nhỏ giọt trên ti vi, chứ chẳng phải là phim điện ảnh, vốn xa lạ hoàn toàn với tôi suốt cả thời trẻ con. Về sau tôi yêu thích phim Đài Loan-Hồng Kông cũng chính bắt đầu từ những phim bộ TVB, ATV kiểu này.

(ở đây không tính phim bộ chỉ phát hành ở dạng băng VHS như Bến Thượng Hải, Hồ sơ trinh sát,...)

1. Xóm vắng

Trước khi Hoàn Châu Cách Cách càn quét Việt Nam thì tác phẩm của Quỳnh Dao được mọi người nhớ nhất chắc chắn là Đình viện thâm thâm (庭院深深) hay Xóm vắng. Thời đấy mọi người còn phải tranh nhau đi mượn băng từ VHS để xem Xóm vắng (Hà Nội có nguyên một phố chuyên cho thuê băng VHS - đoạn phố Lê Hồng Phong đối diện Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh, về sau các hàng cho thuê băng ở đây dần biến mất hoặc chuyển thành cửa hàng cho thuê đĩa VCD, DVD nhưng đến nay thì đã "tuyệt chủng" hẳn, những cửa hàng băng đĩa ngày nào thì giờ chuyển sang bán nào là loa Bose với đồ đánh Golf), về sau phim này cũng được chiếu trên truyền hình (HTV) nhưng cái cảm giác đau xót cho số phận của Hàm Yên và anh mù Bách Phối Văn qua từng cuộn băng VHS nhòe nhoẹt thì khó lòng mà lấy lại nổi. Về sau tôi cũng chẳng bao giờ xem lại bộ phim "sến rện" này nữa, nhưng cứ mỗi lần nghe Mười năm tình cũ của Elvis Phương/Chế Linh thì (không hiểu sao) những hình ảnh cũ của Xóm vắng lại quay về, có lẽ những câu chuyện khiến cho người ta xúc động thường là những câu chuyện được nhớ lâu nhất.

 2. Mạt đại hoàng tôn

Phim này với tôi còn đáng nhớ hơn Xóm vắng vài lần, vì tuy cũng là một mối tình bôn ba trắc trở nhưng câu chuyện của Mạt đại hoàng tôn được xây dựng trong bối cảnh lịch sử có thật, và những biến loạn của thời đại, sự thăng trầm của tầng lớp hoàng tộc lại càng tô đậm thêm mối tình Đoan Khang - Như Ý. Cho đến tận bây giờ khi nhìn lại tôi cũng vẫn thấy là cái "thực đơn" "Nhà Thanh sụp đổ + quý tộc lầm than + hoạn quan tuyệt đất sống + cướp bóc lan tràn" vẫn còn thể là mảnh đất màu mỡ cho vô số các thể loại bi kịch mà "ung thư máu" hay "tình tay ba" của phim Hàn Quốc sau này không thể sánh nổi. Còn thì thời ấy với lũ trẻ con như tôi, thì chẳng ai có thể xinh hơn được "cô Như Ý" do Châu Hải Mỵ đóng, và cũng không "thằng nào" có thể đáng ghét hơn "thằng" Diêu Thế Xương (Từ Thiếu Cường). Buồn cười là về sau tôi cũng có xem một số phim khác của Từ Thiếu Cường đóng, nhưng dù đóng vai tốt hay xấu thì cứ nhìn mặt anh này là tôi lại nhìn ra cái sự đểu cáng của "thằng" Diêu Thế Xương từ một thời xa lắm.

3. Lâm Xung

Sau này Trung Quốc có chuyển thể Thủy Hử thành bộ phim truyền hình cực kì xuất sắc, nhưng nếu hỏi những đứa tầm tuổi như tôi "Đâu là chuyển thể đáng nhớ nhất của Thủy Hử" thì câu trả lời chắc chắn vẫn là Lâm Xung. Thời đó VTV mới bắt đầu phát thử nghiệm phim truyền hình (tôi vẫn còn nhớ sau này khi VTV3 chập chững ra đời thì tác phẩm đầu tiên được phát trên kênh này là phim bộ TVB Bảy sắc cầu vồng, phát vào chiều tầm 6h, phim chưởng pha thần thoại, rất hút khách - trong đó, tất nhiên, có tôi, và là bước đệm đầu tiên để VTV3 được như ngày nay), Lâm Xung được phát buổi tối như một hòn đá lớn ném vào cái ao phẳng lặng những thứ giải trí của trẻ con chúng tôi, và tất nhiên là đứa nào cũng lập tức chết mê chết mệt "chú" Lâm Xung (Cao Hùng) khổ thân bị "thằng" Cao Cầu hãm hại, vợ chết, nhà tan, rồi "anh" Yến Thanh (Thang Trấn Nghiệp - một trong Ngũ hổ tướng một thời của TVB) đẹp trai vô ngần, và trên hết, là cô Lý Sư Sư (do Thích Mỹ Trân đóng) sắc nước hương trời mà số phận (cũng) lại vô cùng đáng thương. Những pha đánh đấm trong phim cũng nhanh chóng trở thành "tuyệt đỉnh võ công" tới mức mà cứ đến lớp là thể nào cũng lại gặp một ông giời nào đấy đang bắt chước Lỗ Trí Thâm nhổ cây hay Yến Thanh bắn tên. Tiếc là bộ Lâm Xung rất ngắn vì TVB chỉ chuyển thể một đoạn tương đối ngắn của Thủy Hử liên quan đến Lâm Xung, thời ấy tôi đã rất hụt hẫng vì Lâm Xung ngắn như thế, mặc dù đoạn kết thì rất thỏa mãn người xem (Lâm Xung đâm chết Cao Cầu trốn trong quan tài). Thú thật là thời ấy tôi vẫn chưa đọc Thủy Hử (về sau có đọc nhiều lần nhưng tôi thực sự không thích lắm, nhất là khi so sánh nó với một tiểu thuyết anh hùng mã thượng đại trượng phu như Tam quốc diễn nghĩa - là tác phẩm tôi dùng để tập đọc và thuộc gần như nằm lòng) thành ra mãi về sau tôi vẫn cứ đinh ninh là trong bộ Thủy Hử thì "thằng" Cao Cầu nhất định sẽ chết.

Tất nhiên nhắc đến Lâm Xung còn là nhắc đến đoạn nhạc mở đầu phim, một trong những đoạn nhạc phim đáng nhớ nhất của TVB.

4. Ngày mai trời lại sáng

 Phim này được HTV chiếu buổi trưa với target audience là chị em phụ nữ, thể hiện qua bộ đôi nhân vật chính Tú Văn (Trần Tú Văn) và Tú Xảo (Đặng Tụy Vân) "giỏi việc nước, đảm việc nhà" và thể hiện qua ... độ dài cả trăm tập của phim. Tuy nhiên cũng như Mạt đại hoàng tôn, phim này lấy bối cảnh thời cuối Thanh đầu Dân quốc - giai đoạn tao loạn trong lịch sử Trung Quốc, vì thế học sinh như tôi (vốn kiểu gì cũng đang ... ăn trưa khi phim chiếu) cũng thuộc nằm lòng nội dung và các diễn viên trong phim.