Jackie (2016)

Ngày 22 tháng 11 năm 1963, tổng thống thứ 35 của Hoa Kỳ John F. Kennedy bị một viên đạn bắn tỉa hạ gục khi ngồi trên xe mui trần vẫy chào người dân Texas tại quảng trường Dealey, thành phố Dallas. Người ngồi cạnh tổng thống Kennedy trong thời điểm định mệnh đó và cũng là người chứng kiến những giờ phút cuối cùng của vị tổng thống trẻ tuổi là đệ nhất phu nhân Jacqueline "Jackie" Kennedy. Năm 1963 quả là một năm định mệnh trong cuộc đời Jackie Kennedy khi chỉ ba tháng trước vụ ám sát tổng thống Kennedy, bà đã phải đau đớn chia lìa đứa con trai út Patrick chết yểu khi mới được 2 ngày tuổi. Khi váy áo vẫn còn vương máu của người chồng quá cố, Jackie Kennedy đã phải đương đầu với một loạt thử thách khó khăn, từ quyết định các chi tiết cho lễ quốc tang của chồng, tới chăm lo cho hai đứa con nhỏ Caroline và John Jr., cũng như gói gém đồ đạc của gia đình Kennedy ở Nhà Trắng để trao trả nó cho chủ nhân mới – vợ chồng tổng thống Lyndon B. Johnson.

Những ngày lịch sử tháng 11 năm 1963 cùng diễn biến tâm lý của Jackie Kennedy sau vụ ám sát chồng bà là chủ đề của Jackie – bộ phim tiểu sử tiếng Anh đầu tiên của đạo diễn người Chile Pablo Larraín. Với trung tâm là cuộc phỏng vấn Jackie Kennedy (Natalie Portman) của nhà báo nổi tiếng của tờ “Life” Theodore H. White (Billy Crudup), Jackie đưa tới khán giả hai hình ảnh rất khác biệt của Jackie Kennedy – một Đệ nhất phu nhân quyền quý, e dè trước ánh mắt của công chúng và trên truyền hình Mỹ, và một người phụ nữ mạnh mẽ phải hy sinh tham vọng, hạnh phúc cá nhân cho thành công của người chồng John F. Kennedy (Caspar Phillipson) và sự bình an của hai đứa con nhỏ Caroline (Sunnie Pelant) và John Jr. (Brody và Aiden Weinberg). Bên cạnh nhân vật chính Jackie Kennedy, Jackie cũng giới thiệu đến khán giả hình ảnh của một loạt cái tên đáng nhớ khác của lịch sử hiện đại Hoa Kỳ và phản ứng của họ đối với cái chết đột ngột của John F. Kennedy, từ em trai vị tổng thống quá cố - Tổng trưởng lý Hoa Kỳ Robert F. Kennedy (Peter Sarsgaard), cho tới thư ký Nhà Trắng và là người bạn thân thiết của Đệ nhất phu nhân Nancy Tuckerman (Greta Gerwig), và cả người kế nhiệm của John F. Kennedy – tổng thống Lyndon B. Johnson (John Carroll Lynch).

Với đa số người Mỹ hoặc những ai ít nhiều am hiểu về lịch sử nước Mỹ hiện đại thì hẳn Jackie Kennedy luôn được nhớ tới với tư cách Đệ nhất phu nhân đầu tiên thổi luồng gió hiện đại vào cuộc sống của Nhà Trắng. Dù lịch sử các đời tổng thống Mỹ trước đó đã ghi nhận nhiều vị Đệ nhất phu nhân có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự nghiệp và suy nghĩ của những người chồng quyền lực của họ như Mary Todd Lincoln (vợ tổng thống Abraham Lincoln) hay Eleanor Roosevelt (vợ tổng thống Franklin D. Roosevelt), nhưng vẻ đẹp trẻ thanh lịch của người phụ nữ 31 tuổi sinh ra trong một gia đình thượng lưu New York cùng sự năng động trong các hoạt động văn hóa xã hội đã giúp Jackie Kennedy được công chúng nhớ tới trong vai trò của một Đệ nhất phu nhân-bà chủ của Nhà Trắng thực sự chứ không chỉ đơn thuần là “bà Kennedy”-vợ tổng thống. Hình ảnh đáng nhớ đó của Jackie Kennedy, cùng cử chỉ và ngữ điệu rất đặc biệt của bà, được truyền tải một cách đầy đủ trong Jackie, nhưng là để làm nền cho một Jackie Kennedy khác mà công chúng chưa hề biết tới. Đó là một Jackie Kennedy đau khổ đến cùng cực vì phải chứng kiến người chồng hết mực yêu thương chết ngay trên vòng tay của mình. Đó là một Jackie Kennedy khát khao hạnh phúc, khát khao quyền lực và danh vọng nhưng phải kìm nén tất cả vì chồng con để rồi phải trở thành cái bóng cô độc giữa Nhà Trắng rộng lớn và hiu quạnh. Những gì được ghi chép lại trong lịch sử chưa chắc đã phản ánh đúng sự thật, Jackie Kennedy đã nhận xét như vậy trong cuộc phỏng vấn thân mật nhưng cũng hết sức căng thẳng với Theodore H. White. Và hình ảnh nào của bà trong Jackie mới là chân dung thật sự của Đệ nhất phu nhân thứ 35, mới phản ánh đúng tâm tư, suy nghĩ của Jackie Kennedy, chắc chỉ có chính Jackie và người nhận lời xưng tội của bà – Đức cha Richard McSorley (John Hurt) mới có thể có câu trả lời cuối cùng. Nhưng không khí căng thẳng đậm màu tư liệu lịch sử của Jackie cùng sự chăm chút của nhà biên kịch Noah Oppenheim và đạo diễn Pablo Larraín đến từng chi tiết trong cử chỉ, lời nói của vị Đệ nhất phu nhân ít ra cũng đã giúp người xem hiểu thêm rất nhiều về Jackie Kennedy trong những ngày tháng đầy bi kịch của bà.

Là một bộ phim tiểu sử về một nhân vật có nội tâm và cuộc đời hết sức phức tạp, sự thành bại của Jackie dựa phần lớn vào tài năng của diễn viên đảm nhận vai Jackie Kennedy. Vì lý do này mà nữ diễn viên từng đoạt giải Oscar Natalie Portman được hãng Fox Searchlight mời tham gia dự án Jackie trước cả khi đạo diễn người Chile Pablo Larraín được giao trách nhiệm cầm lái bộ phim. Ngoại trừ tài năng đã được kiểm chứng, có lẽ Portman được tin tưởng cho vai diễn này bởi cô được trao giải Oscar cũng cho một vai diễn có hai mặt tính cách và hỉnh ảnh hết sức đối lập trong Black Swan (2010), một tác phẩm của Darren Aronofsky – cái tên đầu tiên được hãng Fox Searchlight mời đạo diễn Jackie. Không phụ sự tin tưởng của các nhà làm phim, Natalie Portman đã một lần nữa chứng tỏ được khả năng diễn xuất tâm lý xuất sắc của cô trong một vai diễn với rất nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau như Jackie Kennedy. Trong một tác phẩm hết sức căng thẳng không có lấy một phút trùng lắng, Portman đã khiến người xem phải nín thở theo từng trạng thái tình cảm của vị Đệ nhất phu nhân, khi bà phải tận mắt tận tai làm chứng nhân cho viên đạn oan nghiệt xuyên thẳng qua đầu John F. Kennedy, cho tới những giờ phút đơn độc đến cùng cực của Jackie trong Nhà Trắng trước tang lễ của chồng. Việc Natalie Portman được đề cử giải Oscar cho vai nữ chính xuất sắc nhất – một trong số ba đề cử Oscar của Jackie là sự tưởng thưởng xứng đáng cho vai diễn đánh dấu sự trở lại thực sự của Portman với điện ảnh Hollywood sau gần 5 năm dành phần lớn thời gian cho gia đình.

Là tác phẩm mang đậm tính cách Mỹ về một nhân vật quan trọng của lịch sử hiện đại Hoa Kỳ, nhưng sự thành công của Jackie lại cho thấy rằng điện ảnh quả thực là một ngôn ngữ không biên giới khi đội ngũ làm phim hết sức “quốc tế” với một đạo diễn người Chile (Larraín), nữ diễn viên chính người Israel (Portman), quay phim người Pháp (Stéphane Fontaine), và soạn nhạc người Anh (Mica Levi) đã phối hợp hết sức ăn ý để làm nên thành công của bộ phim. Sự đa dạng của đoàn làm phim Jackie cũng phản chiếu sự đa diện trong suy nghĩ và tính cách của Jackie Kennedy, điều mà những tác phẩm chính sử về Nhà Trắng hoặc những bộ phim truyền hình quảng bá về hình ảnh của một Jackie Kennedy-Đệ nhất phu nhân khó lòng truyền tải được. Đã 54 năm kể từ ngày cuối cùng Jackie Kennedy giã biệt những căn phòng tráng lệ của Nhà Trắng mà bà đã góp công tu tạo, và cũng đã 23 năm trôi qua kể từ ngày cựu Đệ nhất phu nhân trút hơi thở cuối cùng tại quê nhà New York. Nhưng với những tác phẩm xuất sắc như Jackie, công chúng sẽ vẫn nhớ tới bà, không chỉ như một chứng nhân của lịch sử nước Mỹ, mà như một người phụ nữ đã góp phần làm nên lịch sử ấy.

=====

Bài đã biên tập trên Zing.