Ngọa hổ tàng long 2 (2016)

Năm 2000, bộ phim Ngọa hổ tàng long của đạo diễn Lý An dựa trên tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Vương Độ Lư đã gây tiếng vang lớn ở Hollywood khi không những trở thành bộ phim võ hiệp Trung Hoa đầu tiên giành giải thưởng Oscar danh giá cho phim ngoại ngữ xuất sắc nhất mà còn trở thành bộ phim tiếng nước ngoài ăn khách nhất trong lịch sử thị trường phim Bắc Mỹ. Hình ảnh hào sảng khí khái của Châu Nhuận Phát qua vai diễn Lý Mộ Bạch, những pha đấu võ đẹp đến mê lòng giữa Lý Mộ Bạch với Du Tú Liên (Dương Tử Quỳnh) hay Ngọc Kiều Long (Chương Tử Di), và những cung bậc cảm xúc khác nhau nhưng rất Á Đông giữa Du Tú Liên với Lý Mộ Bạch, giữa La Tiểu Hổ (Trương Chấn) với Ngọc Kiều Long đã thực sự chinh phục được Hollywood và mở ra một giai đoạn thành công cho dòng phim võ hiệp tại thị trường mới này. 16 năm sau thành công của đạo diễn người Đài Loan Lý An, tới lượt phần tiếp theo trong bộ năm tiểu thuyết Hạc thiết hệ liệt của nhà văn Vương Độ Lư là Thiết kỵ ngân bình được chuyển thể thành tác phẩm điện ảnh với tựa đề Ngọa hổ tàng long: Thanh Minh bảo kiếm.

Sau cái chết của Lý Mộ Bạch, Du Tú Liên (Dương Tử Quỳnh) mai danh ẩn tích trong giang hồ suốt 18 năm trước khi quay trở lại Bắc Kinh để viếng người bạn cũ vừa qua đời là Bối Lặc Gia – viên quý tộc năm xưa được Lý Mộ Bạch trao lại Thanh Minh kiếm, thanh kiếm báu danh tiếng bậc nhất trong thiên hạ. Đánh hơi được nơi lưu giữ thanh bảo kiếm có sức mạnh bá chủ, tên đại ma đầu Đới Diêm Vương (Jason Scott Lee) theo lời khuyên của mụ phù thủy mù Cửu U Nữ (Nguyên Lệ Kỳ) liền phái gã đồ đệ non nớt Ngụy Phương (Harry Shum) tới tư dinh của Bối Lặc Gia để ăn trộm thanh kiếm. Tại đây Ngụy Phương chạm trán với một kẻ trộm kiếm khác là Tuyết Bình (Natasha Liu Bordizzo), cô gái trẻ với tài khinh công để rồi bị Du Tú Liên phát hiện và bắt giữ. Kịp thời che giấu thân phận, Tuyết Bình tiếp tục kiếm tìm cơ hội ăn cắp cây bảo kiếm bằng việc xin làm đồ đệ của nữ cao thủ họ Du. Về phần mình, đứng trước mối đe dọa của Đới Diêm Vương với những trợ thủ có võ công cao cường như sát thủ Đoạn Hồn Oanh (Ngô Thanh Vân) hay Thiết Ô Nha (Viên Chi Chính), Du Tú Liên phải cậy nhờ tới sự trợ giúp của tay kiếm khách bí ẩn Mặc Lang (Chân Tử Đan) cùng tứ đại cao thủ Ngân Tiêu (Trần Ngọc Vân), Phi Đao (Chris Pang), Sấm Quyền (Woon Young Park), và Quy Mã (Darryl Quon). Vừa phải đối mặt với tình thế nội công ngoại kích để bảo vệ Thanh Minh kiếm, Du Tú Liên còn phải đương đầu với những kí ức đau buồn gắn liền với số phận thanh kiếm và người kiếm khách chủ nhân của nó năm xưa.

Có lẽ điều đầu tiên khán giả sẽ nghĩ tới sau khi xem xong Ngọa hổ tàng long 2 là chất lượng kịch bản của phim. Để so sánh, bộ ba nhà biên kịch Vương Huệ Linh – Thái Quốc Vinh – James Schamus của Ngọa hổ tàng long đã hết sức thành công trong việc chuyển thể tinh thần võ hiệp phương Đông của nhà văn Vương Độ Lư lên màn ảnh lớn nhưng cũng thổi vào kịch bản của phim một hơi thở hết sức thời đại về khát khao tự do, khát khao được sống của những hiệp khách bị ràng buộc bởi lễ giáo, bởi truyền thống. Tuy có rất nhiều chi tiết tương đồng về mặt cốt truyện và xây dựng nhân vật, nhưng kịch bản Ngọa hổ tàng long 2 lại hoàn toàn thiếu đi chiều sâu ý nghĩa và sự kết hợp hài hòa Đông-Tây của bộ phim gốc. Hẳn nhiều người sẽ không ngạc nhiên khi biết rằng nhà biên kịch người Mỹ John Fusco là người chắp bút duy nhất cho kịch bản phim, bởi Fusco cũng chính là tác giả kịch bản The Forbidden Kingdom (Vua Kung Fu, 2008) – bộ phim đầu tiên có sự góp mặt chung của hai huyền thoại phim võ thuật Thành Long và Lý Liên Kiệt nhưng lại bị chỉ trích là một bộ phim hoàn toàn “Hollywood hóa”. Kịch bản Ngọa hổ tàng long 2 cũng vấp phải chính lối mòn này khi cố tạo lại chất anh hùng khí khái tràn đầy trong tác phẩm gốc nhưng lại thiếu hoàn toàn sự chăm chút cho những triết lý Á Đông về lòng trung thành, về tinh thần trọng nghĩa khinh tài, về những phép tắc lễ giáo vốn là nền tảng của dòng phim kiếm hiệp. Nhưng nếu ít ra The Forbidden Kingdom cũng có cốt truyện liền mạch, nhất quán, dễ nắm bắt thì người xem Ngọa hổ tàng long 2 lại có cảm giác phải chứng kiến một câu chuyện rời rạc, thiếu điểm nhấn, thiếu sự kết nối bất chấp việc phim sử dụng bố cục ba hồi cơ bản thường thấy. Tương tự như vậy, tuyến nhân vật của phim được phát triển không đều, thiếu trọng tâm khiến cho khán giả khó lòng nhận ra nhân vật trung tâm của tác phẩm là ai, sự biến đổi về mặt suy nghĩ, tình cảm của họ ra sao xuyên suốt bộ phim. Đây là điều hết sức đáng tiếc bởi tuyến nhân vật của Ngọa hổ tàng long 2 có rất nhiều nhân vật có tiềm năng cho việc khai thác triệt để các xung đột nội tâm như Ngụy Phương hay Tuyết Bình theo cách Lý An đã tạo nên một Ngọc Kiều Long, một La Tiểu Hổ khiến khán giả phải nhớ, phải suy tư trong Ngọa hổ tàng long. Trung tâm của các bộ phim kiếm hiệp châu Á là các hiệp khách, và khi một bộ phim như Ngọa hổ tàng long 2 thiếu đi những hình ảnh hiệp khách đáng nhớ thì người xem khó lòng có thể cảm nhận tinh thần của bộ phim hay toàn tâm toàn ý thưởng thức tác phẩm như một đại diện thực thụ của dòng phim kiếm hiệp.   

Đạo diễn của Ngọa hổ tàng long 2 là Viên Hòa Bình, một trong những tên tuổi lớn nhất của dòng phim võ hiệp Trung Hoa. Không chỉ nổi tiếng trong vai trò chỉ đạo võ thuật (Viên Hòa Bình từng năm lần giành Giải thưởng điện ảnh Hồng Kông cho chỉ đạo hành động xuất sắc nhất), nhiều bộ phim dưới bàn tay đạo diễn của huyền thoại họ Viên đã trở thành những tác phẩm tinh tuyền của điện ảnh Hồng Kông và giúp tạo dựng tên tuổi cho những ngôi sao võ thuật xứ Hương Cảng như Thành Long (phim Túy quyền năm 1978), Hồng Kim Bảo (phim Lâm Thế Vinh năm 1979), hay Lý Liên Kiệt và Dương Tử Quỳnh (phim Thái cực Trương Tam Phong năm 1993). Ở bên ngoài Hồng Kông, Viên Hòa Bình cũng là cái tên quen thuộc với điện ảnh Hollywood khi ông là người chịu trách nhiệm biên đạo những cảnh đấu võ đáng nhớ của loạt phim Ma trận, Kill Bill, và của chính Ngọa hổ tàng long của đạo diễn Lý An. Tuy vậy, dù có yêu quý Viên Hòa Bình đến mấy thì hẳn người hâm mộ cũng phải thừa nhận rằng các bộ phim của đạo diễn họ Viên thường có cấu trúc đơn giản với trọng tâm là các trường đoạn giao đấu, tuyến nhân vật trong các bộ phim đó cũng đáng nhớ nhưng là vì hình ảnh khí khái, anh hùng chứ không phải vì chiều sâu nội tâm của họ được đạo diễn chăm chút. Ngọa hổ tàng long 2 vì thế mà thiếu hẳn đi cách kể truyện giản dị bằng ngôn ngữ hình ảnh tưởng như dễ nắm bắt nhưng lại rất nhiều lớp lang, cùng bề dày tinh thần tình cảm của nhân vật mà Lý An đã đem lại cho bộ phim gốc. Thay vào đó, Ngọa hổ tàng long 2 của Viên Hòa Bình dùng chính những đoạn độc thoại hoặc đối thoại dài dòng của Du Tú Liên, của Tuyết Bình để kể lại truyện phim vốn đơn giản, mang tính công thức và không có nhiều chi tiết đáng nhớ, và vì thế bỏ qua thế mạnh cơ bản của ngôn ngữ điện ảnh, đó là ngôn ngữ của hình ảnh. Việc bộ phim sử dụng nhiều bối cảnh xa lạ với dòng phim kiếm hiệp như các cao nguyên vách đá đậm chất Hollywood (nhiều phân đoạn của phim được quay tại New Zealand) lại càng khiến khán giả cảm thấy hẫng hụt với Ngọa hổ tàng long 2 vì khoảng cách quá lớn giữa cái mác kiếm hiệp Trung Hoa của phim và nội dung thực sự mà tác phẩm đem lại. Phần đồ họa máy tính không thực sự có chất lượng của bộ phim cũng làm phần bối cảnh của Ngọa hổ tàng long 2 để lại nhiều vết gợn đối với khán giản. 

Ngay đối với các trường đoạn võ thuật, giao đấu vốn là thế mạnh cơ bản của Viên Hòa Bình, hẳn khán giả cũng khó có thể hài lòng khi Ngọa hổ tàng long 2 sử dụng kỹ thuật cắt cảnh nhanh, đổi góc máy liên tục cho các trường đoạn này. Thoạt nhìn cách quay và biên tập như vậy có thể giúp đẩy cao tốc độ của các cảnh hành động, khiến các cảnh này có cảm giác phức tạp, hấp dẫn. Tuy nhiên cách dựng phim này lại khiến các cảnh giao đấu võ hiệp nhanh chóng trở nên nhàm chán bởi khán giả không thể thưởng thức các đòn thế, cách thức thi triển võ công của các nhân vật, vốn luôn là điểm nhấn của dòng phim kiếm hiệp. Sự hiện diện của những ngôi sao thượng thặng của dòng phim này như Chân Tử Đan hay Dương Tử Quỳnh vì thế cũng không giúp bộ phim trở nên hấp dẫn, nhất là khi một chuyên gia quyền thuật tay không như Chân Tử Đan lại phải bó mình trong vai trò một kiếm khách chỉ sử dụng kiếm mà bỏ qua quyền cước. 

Không mạnh về mặt nội dung và kỹ thuật, Ngọa hổ tàng long 2 cũng lại không có được một dàn diễn viên thực sự xuất sắc. Nếu như Ngọa hổ tàng long giúp Hollywood biết tới uy lực thực sự của ngôi sao Châu Nhuận Phát đồng thời tạo nên hai ngôi sao mới cho điện ảnh tiếng Hoa là Trương Chấn và Chương Tử Di thì dàn diễn viên đa quốc tịch của Ngọa hổ tàng long 2 lại không để lại nhiều dấu ấn với một Dương Tử Quỳnh mệt mỏi, một Chân Tử Đan khô cứng, và phát hiện mới Natasha Liu Bordizzo dù rất ăn hình nhưng lại không thể hiện được khả năng diễn xuất thực sự. Trong bối cảnh ấy thì nữ diễn viên Việt Nam Ngô Thanh Vân trong vai nữ sát thủ Đoạn Hồn Oanh mới lại chính là người để lại ấn tượng khi Thanh Vân đã tận dụng thành công mọi phân đoạn cô tham gia để khiến khán giả phải nhớ tới một Đoạn Hồn Oanh không chỉ có võ công cao cường mà còn hết sức nham hiểm, máu lạnh đúng chất một sát thủ của dòng phim kiếm hiệp.

Thông thường khi làm phần kế tiếp (“sequel”) hoặc làm lại (“remake”) một tác phẩm nổi tiếng, các đạo diễn thường cố gắng giữ lấy phần hồn của tác phẩm gốc và khoác lên nó một dáng vẻ mới. Nếu so với Ngọa hổ tàng long thì Ngọa hổ tàng long 2 không có được một dáng vẻ mới mẻ cần có, và bộ phim cũng chẳng giữ lại được phần hồn sâu sắc của tác phẩm gốc, ngoại trừ phần nhạc phim xuất sắc của Shigeru Umebayashi với giai điệu buồn phảng phất của A Love Before Time – ca khúc gốc của Ngọa hổ tàng long. Trong bộ phim Du Tú Liên có nói tới việc Thanh Minh kiếm chỉ có thể thực sự phát huy uy lực của nó trong tay một hiệp khách thực sự. Có lẽ Ngọa hổ tàng long 2 chưa thể là người hiệp khách thực sự đối với tác phẩm gốc của Vương Độ Lư theo cách Lý An và Ngọa hổ tàng long đã làm được.

=====

Bản đã được biên tập trên Zing.