As Good as It Gets (1997)

Jack Nicholson quả thực là một diễn viên kì lạ. Không có vẻ đàn ông lịch lãm như Paul Newman, không "thèm" để ý để nhan sắc ngày một béo hói phệ, không phải dạng diễn viên nhập vai (method actor) đến "điên cuồng" như Dustin Hoffman, Jack "the Winner" vẫn trụ vững ở Hollywood suốt 4 thập niên khi mà tất cả những người bạn từng nổi lên cùng giai đoạn New Hollywood với Jack Nicholson như Gene Hackman, Dustin Hoffman, Robert De Niro, Harvey Keitel, Al Pacino,... đều đã dần lùi vào hậu trường hoặc chuyển sang những vai diễn phụ không mấy tiếng vang. Chỉ mình Jack Nicholson vẫn đứng đó, không cần tới cái "thành tích" 3 Oscar (đến Hillary Swank cũng có tới 2 còn gì), Jack vẫn khiến người ta thực sự nhớ tới thông qua những vai diễn ấn tượng trải đều suốt từ giữa thập niên 1960 cho tới nay. Thật khó mà giải thích cái sự thành công của ông, nhưng có lẽ ai đã xem Jack đóng đều bị cuốn hút bởi cái uy lực diễn xuất mạnh mẽ ẩn sau ánh mắt và nụ cười mỉm đã thành "trademark" của Jack.

As Good as It Gets là một thành công như thế của Jack Nicholson. Bộ phim có nội dung nhẹ nhàng, nhiều câu thoại ý nhị, sâu sắc theo kiểu James L. Brooks (cha đẻ của loạt phim hoạt hình nổi tiếng The Simpsons) nhưng kết cấu và cách xử lý tình huống vẫn bị đi theo "lối mòn" của phim tình cảm Hollywood, ấy vậy mà As Good as It Gets vẫn cực kì hấp dẫn nhờ diễn xuất của cặp diễn viên chính Helent Hunt và Jack Nicholson. As Good as It Gets làm tôi liên tưởng tới Jerry Maguire, một bộ phim tình cảm hài ra đời trước đó một năm cũng với nội dung nhẹ nhàng và nhiều câu thoại ấn tượng (còn nhiều hơn cả As Good as It Gets), cũng có diễn xuất nhắng nhít của Cuba Gooding Jr., cũng có mối tình của một anh "trai tân" với một bà mẹ trẻ luôn đặt đứa con lên hàng đầu, nhưng kết cục là As Good as It Gets có nhiều Oscar hơn hẳn, tất cả cũng là nhờ cặp Jack-Helen.

Trong phim Jack Nicholson thủ vai Melvin Udall, một nhà văn nổi tiếng với độc giả nữ nhờ hơn sáu chục quyển tiểu thuyết tình cảm ăn khách (Sydney Sheldon chăng?) nhưng lại luôn gây tai tiếng với hàng xóm vì căn bệnh rối loạn ám ảnh cưỡng chế (obsessive-compulsive disorder). Có lẽ vì bị bố mẹ "gọt giũa" quá đáng từ nhỏ nên Melvin Udall dần trở thành một con người thu hẹp trong không gian riêng của mình với cách sống khác thường và đặc biệt là cách nói chuyện luôn xúc phạm người khác bằng thứ ngôn từ "văn vẻ" nhất. Với Melvin, không có định nghĩa nào trên thế giới có tên "tế nhị", ông luôn nói thẳng toẹt những gì hiện ra trong đầu bất chấp việc người khác có muốn nghe không hay thực sự đó là những gì ông muốn nói hay không. Vì thế mà tuy "mến mộ" cô hầu bàn Carol Connelly đã lâu mà Melvin không làm cách nào "cưa đổ" được cô dù cho ông chính là người đã làm cuộc đời Carol trở nên tươi sáng sau khi tài trợ miễn phí việc chữa bệnh cho đứa con trai yêu quý của cô. Lý do cho thất bại của Melvin thì có nhiều, nhưng đầu tiên và trên hết vẫn là do cách cư xử quái dị của ông, vừa tuôn ra những lời tỏ tình cảm động nhất, dễ làm phụ nữ mủi lòng nhất, ông lại đế ngay đằng sau một loạt câu "loạn ngôn" khiến ngay Carol vốn rất thoải mái cũng phải tuyên bố: "I'm not going to sleep with you! I will never sleep with you, never, ever! Not ever!" (Carol gặp khó khăn về ngôn ngữ, "not ever" = "never ever").

Trong một vai diễn vừa dễ (các vai có vấn đề về thần kinh là "nghề của chàng" với Jack) vừa khó (đây là phim tình cảm hài, không thể bắt khán giả phải căng thẳng với một nhân vật dở người từ đầu đến cuối), Jack Nicholson đã hoàn toàn chinh phục người xem. Melvin "của Jack Nicholson" vừa khiến người ta buồn cười vì cách cư xử dở người và thiếu tế nhị đến "không thể tin được", lại vừa khiến khán giả (nhất là đàn ông, mà có lẽ cả phụ nữ?) phải trầm trồ vì những phút tỏ tình hay "vô tiền khoáng hậu". Nhìn ánh mắt như xuyên thấu vào tâm hồn của Jack cùng những câu thoại như thế này thì làm sao có thể trách việc Carol không thể nào bỏ được "lão dở hơi":

Melvin Udall: I've got a really great compliment for you, and it's true.
Carol Connelly: I'm so afraid you're about to say something awful.
Melvin Udall: Don't be pessimistic, it's not your style. Okay, here I go: Clearly, a mistake. I've got this, what - ailment? My doctor, a shrink that I used to go to all the time, he says that in fifty or sixty percent of the cases, a pill really helps. I *hate* pills, very dangerous thing, pills. Hate. I'm using the word "hate" here, about pills. Hate. My compliment is, that night when you came over and told me that you would never... well, you were there, you know what you said. Well, my compliment to you is, the next morning, I started taking the pills.
Carol Connelly: I don't quite get how that's a compliment for me.
Melvin Udall: You make me want to be a better man.
Carol Connelly: ...That's maybe the best compliment of my life.

hay

Melvin Udall: I might be the only person on the face of the earth that knows you're the greatest woman on earth. I might be the only one who appreciates how amazing you are in every single thing that you do, and how you are with Spencer, "Spence," and in every single thought that you have, and how you say what you mean, and how you almost always mean something that's all about being straight and good. I think most people miss that about you, and I watch them, wondering how they can watch you bring their food, and clear their tables and never get that they just met the greatest woman alive. And the fact that I get it makes me feel good, about me.

Từng bước chân, từng cái nheo mắt, từng cử chỉ dù là nhỏ nhất đều được Jack Nicholson tận dụng tối đa để làm bật lên cái vẻ vừa điên khùng vừa ... đáng yêu của Melvin Udall. Có lẽ hiếm có ai về cuối sự nghiệp lại vừa diễn tốt được cả những vai "lowkey" (trầm) và "highkey" (bùng nổ) như Jack, ví dụ điển hình chính là vai Harry Sanborn trong Something's Gotta Give mà Jack đóng sau As Good as It Gets 5 năm, cùng là hai bộ phim tình cảm hài lãng mạn, nhưng cách diễn của Jack trong hai bộ phim là hoàn toàn trái ngược với một Harry luôn ở trạng thái "highkey" (tới mức đau tim) khác hẳn với Melvin luôn tự mình kìm nén cảm xúc với bề ngoài cực kì "lowkey". Xem As Good as It Gets, tôi lại hy vọng Jack Nicholson sẽ tiếp tục cho khán giả bất ngờ với những vai diễn mới lạ lùng và ấn tượng theo đúng phong cách của ông, nhưng Jack "the Winner" nay cũng đã vào cái tuổi "thất thập cổ lai hy", chẳng biết ông còn hứng thú sáng tạo không hay chỉ còn hứng thú ngồi cổ vũ L.A. Lakers thi đấu, thôi thì đành hy vọng.